جوانی مریم (قرآن)حضرت مریم علیهاالسّلام از نظر ظاهرى و جسمى، و روحی و اخلاقی در سایه عنایت الهی رشد كامل و خوبى داشت. ۱ - دوران رشد و جوانی مریم۱.۱ - پرورش مریمرشد و شکوفایی خارق العاده مریم علیهاالسّلام در عنفوان جوانی: •«فتقبلها ربها بقبول حسن وانبتها نباتـا حسنـا وکفلها زکریا کلما دخل علیها زکریا المحراب وجد عندها رزقـا قال یـمریم انی لک هـذا قالت هو من عند الله ان الله یرزق من یشاء بغیر حساب:پس پروردگارش او را به پذیرش خوبى پذیرفت و به طرز نیكى بار آورد، و زکریا را (كه شوهر خاله اش بود) کفیل (تربیت) او نمود. هر زمان كه زكریا در محراب وارد بر او مى شد روزیى (خاص در غیر اوقات آن) در نزد او مى یافت، (یك روز) گفت: اى مریم این روزى براى تو از كجاست؟ گفت: آن از جانب خداوند است، زیرا خدا هر كس را بخواهد روزى بى شمار مى دهد.». خداوند متعال در این آیه مى فرماید:" پروردگارش او را به طرز نیكویى پذیرفت و به طور شایسته اى (گیاه وجود) او را رویانید و پرورش داد" (فَتَقَبَّلَها رَبُّها بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَ أَنْبَتَها نَباتاً حَسَناً).مادر مریم باور نمى كرد او به عنوان خدمت گزار خانه خدا (بیت المقدس) پذیرفته شود به همین دلیل آرزو داشت فرزندش پسر باشد، زیرا سابقه نداشت دخترى براى این كار، انتخاب گردد، ولى طبق آیه فوق خداوند این دختر پاك را براى نخستین بار جهت این خدمت روحانى و معنوى پذیرفت.بعضى از مفسران گفته اند: نشانه پذیرش او این بود كه مریم بعد از بلوغ در دوران خدمت گزارى بیت المقدس هرگز عادت ماهانه ندید تا مجبور نگردد از این مركز روحانى دور شود یا اینكه حضور غذاهاى بهشتى در برابر محراب او دلیلى بر این پذیرش بود.این احتمال نیز وجود دارد كه قبولى این نذر و پذیرش مریم، به صورت الهام به مادرش اعلام شده باشد.تعبیر به" انبتها" از ماده" انبات" به معنى رویانیدن در مورد پرورش مریم اشاره به جنبه هاى تكامل معنوى، روحانى و اخلاقى مریم است.ضمنا این جمله اشاره به نكته لطیفى دارد و آن اینكه كار خداوند، انبات و رویانیدن است یعنى همانگونه كه در درون بذر گل ها و گیاهان استعدادهایى نهفته است كه زیر نظر باغبان پرورش مى یابد و آشكار مى شود، در درون وجود آدمى و اعماق روح و فطرت او نیز همه گونه استعدادهاى عالى نهفته شده است كه اگر انسان خود را تحت تربیت مربیان الهى كه باغبان هاى باغستان جهان انسانیت اند قرار دهد، به سرعت پرورش مى یابد و آن استعدادهاى خدا داد آشكار مى شود، و انبات به معنى واقعى كلمه صورت مى گیرد.سپس مى افزاید:" خداوند زكریا را سرپرست و کفیل او قرار داد" (وَ كَفَّلَها زَكَرِیا).مریم تحت سرپرستى زکریا بزرگ شد و آن چنان غرق عبادت و بندگى خدا بود كه به گفته ابن عباس هنگامى كه نه ساله شد، روزها را روزه مى گرفت و شب ها را به عبادت مى پرداخت و آن چنان در پرهیزگارى و معرفت و شناسایى پروردگار پیش رفت كه از احبار و دانشمندان پارساى آن زمان نیز پیشى گرفت. ۱.۲ - رزق بهشتیبهره مندی مریم علیهاالسّلام از رزق ویژه الهی، در دوران جوانی: •«فتقبلها ربها بقبول حسن وانبتها نباتـا حسنـا وکفلها زکریا کلما دخل علیها زکریا المحراب وجد عندها رزقـا قال یـمریم انی لک هـذا قالت هو من عند الله ان الله یرزق من یشاء بغیر حساب:پس پروردگارش او را به پذیرش خوبى پذیرفت و به طرز نیكى بار آورد، و زکریا را (كه شوهر خاله اش بود) کفیل (تربیت) او نمود. هر زمان كه زكریا در محراب وارد بر او مى شد روزیى (خاص در غیر اوقات آن) در نزد او مى یافت، (یك روز) گفت: اى مریم این روزى براى تو از كجاست؟ گفت: آن از جانب خداوند است، زیرا خدا هر كس را بخواهد روزى بى شمار مى دهد.». و هنگامى كه زكریا در كنار محراب او قرار مى گرفت و براى دیدار او مى آمد، غذاهاى مخصوصى كنار محراب او مشاهده مى كرد كه از آن به تعجب مى افتاد روزى" به او گفت: این غذا را از كجا آوردى"؟ (قالَ یا مَرْیمُ أَنَّى لَكِ هذا).مریم در جواب" گفت: این از طرف خدا است و اوست كه هر كس را بخواهد بى حساب روزى مى دهد" (قالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یرْزُقُ مَنْ یشاءُ بِغَیرِ حِسابٍ).اما این غذا چه نوع غذایى بوده و از كجا براى مریم آمده در آیه شرح داده نشده است ولى از روایات متعددى كه در تفسیر عیاشی و غیر آن از كتب" شیعه " و" اهل تسنن " آمده استفاده مى شود كه آن یك نوع میوه بهشتی بوده كه در غیر فصل، در كنار محراب مریم به فرمان پروردگار حاضر مى شده است و این موضوع جاى تعجب نیست كه خدا از بنده پرهیزگارش این چنین پذیرایى كند.این موضوع كه منظور از" رزقا" غذاى بهشتى باشد از قرائنى كه در گوشه و كنار آیه هست نیز استفاده مى شود، زیرا اولا كلمه" رزقا" به صورت نکره ، نشانه آن است كه روزى خاص و ناشناسى براى زكریا بوده است. ثانیا پاسخ مریم كه" این از طرف خدا است" نشانه دیگرى براى این مطلب مى باشد ثالثا به هیجان آمدن زكریا و تقاضاى فرزندى از طرف پروردگار كه در آیه بعد به آن اشاره شده قرینه دیگرى براى این معنى محسوب مى شود.علامه طباطبایی در تفسیر المیزان چنین می نویسد:رزقى كه همواره نزد مریم بوده رزق معمولى و عادى نبوده است و در این جمله،" رزقا" را بدون الف و لام آورده و این اشاره است به اینكه رزق نامبرده، طعام معهود در بین مردم نبوده، هم چنان كه بعضى هم گفته اند: هر وقت زكریا به مریم سر مى زد، میوه زمستانی را در تابستان و میوه تابستانی را در زمستان نزد او مى دید.مؤید این حكایت این است كه اگر رزق نامبرده از طعام هاى معمول آن روز و طعام موسمى بود، نكره آمدن" رزقا" این معنا را مى رساند، كه زكریا هیچوقت اطاق مریم را خالى از طعام نمى دید بلكه همواره نزد او رزقى را مى یافت، و در این صورت زكریا از پاسخ مریم قانع نمى شد، براى اینكه پاسخ مریم این بود كه این رزق از ناحیه خداست، و از ناحیه خدا بودن رزق اختصاص به رزق مریم ندارد، رزق همه مردم از ناحیه خدا است و جا داشت دو باره زكریا بپرسد این رزقى كه خدا روزیت كرده به وسیله چه كسى به تو رسیده، چون ممكن است افرادى از مردم كه به معبد آمد و رفت دارند برایش آورده باشند، حال چه اینكه هدف خدایى در نظر داشته باشند و چه هدفى شیطانى.پس از اینكه مى بینیم زكریا از پاسخ مریم قانع شده، معلوم مى شود رزق نامبرده رزق معمولى نبوده است.علاوه بر اینكه دعاى زكریا بعد از پاسخ مریم كه عرضه داشت:" پروردگارا از درگاه خودت فرزندى بمن عطا فرما" دلالت دارد بر اینكه یافتن رزق نامبرده در نزد مریم را كرامتى الهى و خارق العاده تشخیص داده و در نتیجه به طمع افتاده كه او هم از خداى تعالى بخواهد فرزندى طیب روزیش كند.پس معلوم مى شود رزق نامبرده رزقى بوده است كه بر کرامت خدایى نسبت به مریم دلالت مى كرده، كه جمله:" یا مریم ..." هم به بیانى كه خواهد آمد بر این معنا اشعار دارد. ۲ - پانویس۳ - منبعفرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «جوانی مریم». |